Khi bỗng một ngày nhìn thấy con gái không còn thích búp bê màu hồng, để tóc dài yểu điệu, mà lại thích cắt tóc ngắn, đi dép và dùng đồ của con trai, về nhà thích lên phòng riêng và không còn muốn tâm sự nhiều với bố mẹ như trước. Cảm giác hụt hẫng khi không còn thấy đứa con bé bỏng đáng yêu mà giờ trở nên bướng bỉnh hơn. Chắc rằng rất nhiều bậc phụ huynh sẽ cảm thấy bối rối để ứng xử với con trong giai đoạn vị thành niên. Vậy tâm lý của con tuổi vị thành niên như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
- Dịch vụ tham vấn tâm lý trực tiếp tại Văn phòng
- Những đặc điểm tâm lý tuổi vị thành niên
- Bí quyết nuôi dạy con tuổi dậy thì
Chia sẻ của An Nam
Vị thành niên là giai đoạn đánh dấu giữa sự chuyển giao từ trẻ con sang trưởng thành, đó là giai đoạn có nhiều sự thay đổi không chỉ là về sinh lý và cả mặt tâm lý mà nếu các bậc phụ huynh không tìm hiểu và tìm cách làm bạn với con thì có thể bị sốc khi nhìn thấy sự thay đổi chóng mặt ở con mình. Khi bỗng một ngày nhìn thấy con gái không còn thích búp bê màu hồng, để tóc dài yểu điệu, mà lại thích cắt tóc ngắn, đi dép và dùng đồ của con trai, về nhà thích lên phòng riêng và không còn muốn tâm sự nhiều với bố mẹ như trước. Cảm giác hụt hẫng khi không còn thấy đứa con bé bỏng đáng yêu mà giờ trở nên bướng bỉnh hơn. Chắc rằng rất nhiều bậc phụ huynh sẽ cảm thấy bối rối để ứng xử với con trong giai đoạn vị thành niên.
1. Nguồn gốc từ những thay đổi, xung đột và những khó khăn của con đến từ đâu?
Giai đoạn vị thành niên là giai đoạn mà các em sẽ có mong muốn được khẳng định cái tôi của mình, đồng thời là giai đoạn để các em xây dựng bản sắc riêng của mình, vì vậy sẽ tìm cách thử nghiệm bản thân trong nhiều vai trò, nhiều hình mẫu khác nhau để khám phá và hiểu tính cách của mình, đâu là bản sắc của chính các em. Các em cũng có thể tìm kiếm hình mẫu đó từ bên ngoài (các bộ phim, trong truyện, các ngôi sao) và nghĩ rằng mình cũng có những đặc điểm như vậy để bắt chước theo hoặc muốn trở nên như vậy. Đó là lý do tại sao các cha mẹ thường thấy các con bỗng dưng ăn mặc đồ khác thường, quần bò rách hay suốt ngày yêu thích các ca sĩ, diễn viên, hoặc chúi mũi vào một bộ phim, quyển truyện nào đó. Các em cũng có thể phá vỡ các nguyên tắc sẵn có để xây dựng cho mình những giá trị mới mà các em cho là đúng đắn hơn. Đây cũng là giai đoạn mà mọi thứ đều khó khăn đối với các em do nhiều sự thay đổi về cơ thể, cảm xúc dễ khiến các em khó làm chủ, kiểm soát được các cảm xúc tiêu cực. Các phụ huynh cần phải hiểu được đặc điểm tâm lý ở giai đoạn này để có thể nói chuyện và định hướng cho con của mình. Hiểu và tôn trọng đặc điểm của lứa tuổi, thế giới riêng của con mình là bước đầu tiên rất quan trọng để có thể tiếp cận với con.
2. Học cách làm bạn với con
Các em sẽ trở nên khó hợp tác hơn, dễ dàng chống đối lại các ý kiến của bố mẹ và làm theo cách của mình. Trong trường hợp này các cha mẹ sẽ dễ dàng cảm thấy nổi nóng và yêu cầu hay ép buộc con làm theo ý của mình như trước đây, hoặc các em cũng sẽ cảm thấy vô cùng bức bối vì bố mẹ đã không hiểu mình. Ngoài việc muốn khẳng định cái tôi của mình, thì các em cũng muốn có một thế giới riêng, có những bí mật riêng (tình cảm, bạn bè). Đó là những cảm xúc ban đầu về tình yêu, sự cảm mến với bạn bè, hay thậm chí là giới tính mà các em dễ xấu hổ rất ngại khi chia sẻ với bố mẹ của mình, trong khi có thể chia sẻ với bạn bè cùng trang lứa dễ dàng hơn.
HOT-LINE tư vấn Tâm lý – Tình yêu – Hôn nhân gia đình trực tuyến: 24/7: 0904030189
Việc ra ngoài cùng bạn bè, đi chơi và gặp gỡ để các em có thể hình thành vai trò xã hội của mình, tham gia vào một hội, nhóm có cùng quan điểm sở thích. Mặc dù muốn được tách ra khỏi gia đình để được có thế giới riêng tự do, thì các em vẫn chưa đủ khả năng để quyết định mọi việc một cách chín chắn, các em vẫn có sự bất ổn do thiếu kinh nghiệm và cảm xúc lo lắng ở các em thường cao. Một sự đồng hành từ phía người lớn đặc biệt là gia đình, để định hướng cùng các em chuyện bạn bè, tình cảm, sở thích và công việc là điều rất quan trọng để có thể biết được điều gì đang đến với con mình, đồng thời giúp con vượt qua sự khó khăn. Hoặc con bạn sẽ tách xa cha mẹ và có xu hướng tham gia những mối quan hệ bên ngoài, thậm chí mang tính phiêu lưu và cha mẹ khó giữ con khỏi những hành vi có nguy cơ cao.
Hãy tìm hiểu và trò chuyện để biết được điều con thích, điều con không thích. Nếu con đang thích xem một bộ phim quá và cha mẹ không biết gì về nó, có thể tìm hiểu về bộ phim và nói chuyện với con để con nói ra suy nghĩ, tâm tư thật sự của mình.
3. Giúp con tự tin là điều rất quan trọng
Đây là giai đoạn các em hình thành sự tự đánh giá bản thân thông qua ngoại hình, tính cách, và đặc biệt cách mọi người nhìn nhận về các em. Nếu ở nhà, cha mẹ thường có những câu so sánh với những đứa trẻ khác, phủ nhận những cố gắng của các em hoặc chỉ thực sự hài lòng khi các em đạt được điều mà cha mẹ kỳ vọng thì sẽ dễ dàng khiến cho các em mất đi sự tự tin, thậm chí là đánh giá mình không tốt, có mặc cảm tự ti. Điều đó sẽ cản trở các em phát triển nhân cách, làm tốt các nhiệm vụ khác ở trường và cảm xúc dễ dàng tiêu cực hơn. Việc tìm kiếm và nhìn nhận ra những điều các em làm tốt: ví dụ như điểm ở trường không cao nhưng lại có năng khiếu vẽ tranh đẹp,..để khen ngợi.
4. Không ép buộc con sống theo kỳ vọng riêng của bản thân mình
Muốn con có điểm số ở trường thật cao vì họ hàng ở nhà đều có con cái học giỏi, hoặc muốn con thực hiện điều mà trước đây bản thân mình chưa làm được như theo đuổi một công việc nào đó trong khi con không có nhiều khả năng như mình mong đợi hoặc không mong muốn. Con cái là của cha mẹ, nhưng đồng thời cũng là một cá thể riêng biệt, có nhu cầu và cảm xúc riêng vì vậy việc ép buộc con làm theo điều mình kỳ vọng có thể dẫn tới việc con bị áp lực, không dám làm điều mà con có khả năng hay mơ ước.
Bên trên chỉ là một số cách cơ bản để cha mẹ có thể hiểu và gần gũi với con hơn. Các phụ huynh đừng bao giờ quên rằng, mặc dù các em có mong muốn trở thành người lớn như thế nào, có nhiều bạn bè thân thiết ra sao, thì vẫn luôn rất cần người lớn đồng hành và làm bạn để định hướng và giúp các em vượt qua những bất ổn cảm xúc. Vì vậy hy vọng mỗi một phụ huynh có thể dành thời gian để trò chuyện, lắng nghe và hiểu con nhiều hơn.
Bài viết liên quan:
